Мамандандырылған археологиялық зерттеулердің тиімділігін арттыру мақсатында университеттің дербес құрылымдық ғылыми-зерттеу бөлімшесі ретінде академик Е.А.Бөкетов атындағы ҚарМУ Орталық Қазақстан археология бөлімінің базасында 2003 жылы ректордың 02 сәуірдегі№ 65 бұйрығымен ашылды.

Институт құрылымына археология және этнография мұражайы кіреді.

САИ директоры: тарих ғылымдарының кандидаты Валерий Григорьевич Ломан, h-indexWebofScience и Scopus– 5, WebofScienceResearcherID – C-5884-2016; ScopusAuthorID – 57192104036; ORCiDID – 0000-0001-6951-0509; GoogleScholarID – SPvicW0AAAAJ; AuthorID (РҒДИ) – 370025.

Байланыс деректері:+7 721235-61-47, e-mail: sai@ksu.kz

Міндеттері:

• жаңа археологиялық ескерткіштерді анықтау және ғылыми қазба жұмыстарын жүргізу;
• археологиялық мәдениеттер мен ескерткіштерді кешенді зерделеу негізінде археология саласында іргелі және қолданбалы зерттеулер жүргізу;
• қирау қаупіне ұшырайтын археологиялық ескерткіштерді анықтау мақсатында жерді пайдалануға байланысты құрылыс, мелиоративтік, іздестіру және өзге де жұмыстарға археологиялық сараптама жүргізу;
• институт қызметінің бағыттары бойынша халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру;
• тарих факультетінің студенттеріне археологиялық тақырыпта диссертациялық жұмыстарды жазуда кеңес беру және басқа да көмек көрсету;
• Қазақстанның ежелгі тарихы туралы білімді насихаттау.

Ғылыми бағыттар:

• Қыш ыдыстарды дайындау технологиясы қола және ерте темір дәуіріндегі Қазақстан халқының тарихы бойынша дереккөз ретінде
• Андронов мәдени-тарихи қауымының жерлеу рәсімі және әлеуметтік құрылымын қайта құру (б.з.д. 3-ші мыңжылдықтың аяғы-2-ші мыңжылдықтың ортасы)
• Орталық Қазақстанның соңғы қола дәуірінің ескерткіштері (б.з.д. 2- мыңжылдықтың ортасы - 1-мыңжылдықтың бірінші жартысы)
• Қазақтың ұсақ шоқысындағы жартастағы бейнелер

Ғылыми байланыстар:

• ҚР БҒМ Ә.Х. Марғұлан атындағы Археология институты (Алматы),
• РҒА Археология институты (Мәскеу),
• Ехиме қ. университеті (Жапония),
• Тау-кен ісінің орталық мұражайы (Бохум қ., Германия),
• Неміс археологиялық институты (Берлин қ., Германия),
• Кембридж және Эксетер университеттері (Ұлыбритания),
• Питтсбург университеті (АҚШ),
• Қазақстанның (Нұр-Сұлтан, Қостанай, Павлодар, Петропавл)
• және Ресей археологиялық орталықтары (Барнаул, Челябинск, Санкт-Петербург, Омбы, Екатеринбург, Самара, Томск, Тюмень)

Институт қызметкерлері:

№ п/п	ТАӘ, лауазымы	Ғылыми дәрежесі, атағы	ORCID ID	Web of Science (ResearcherID)	Scopus AuthorID	Google Scholar ID	AuthorID (РИНЦ)	Web of Science және Scopus базалары бойынша Хирш индексі
1	В.Г. Ломан, директор	тарих ғылымдарының кандидаты	0000-0001-6951-0509	C-5884-2016	57192104036	ID	370025	5
2	И.А. Кукушкин, жетекші ғылыми қызметкер -	тарих ғылымдарының кандидаты	0000-0002-4798-8496	AAT-5385-2020	56329387800	ID	821729	4
3	А.И. Кукушкин, аға ғылыми қызметкер -	PhD	0000-0002-6262-464X	-	57192093415	-	-	1/2
4	Е.А. Дмитриев, кіші ғылыми қызметкер -	MA	0000-0002-1440-7675	-	57192101560	-	898519	2/3
5	М.В. Бедельбаева, САИ археология және этнография мұражайының меңгерушісі	тарих ғылымдарының кандидаты	-	-	-	-	1094880	-
6	Э.Р. Усманова, САИ археология және этнография мұражайының инженері	-	0000-0003-1625-5086	-	-	ID	887610	11

Ғылыми жетістіктер:

Жүргізілген зерттеулеріміздің нәтижесінде жаңа археологиялық көздердің едәуір корпусы алынып, жүйеленді, бірегей археологиялық жәдігерлер жиналды, олардың ішінде біздің дәуірімізге дейінгі XX ғасырға жататын Еуразия даласы үшін жалғыз болып табылатын металл ыдыс, сондай-ақ сирек кездесетін орта қола дәуірінің қару-жарақ кешені.

2016 жылы «Қазақстандық пирамиданың» ашылуы (Қарағанды облысының Шет ауданындағы Қаражартас қорымында б.з.д. 15 ғасырдағы Беғазы-Дәндібай дәуірінің құрылысы) кең халықаралық танымалдылыққа ие болды.

Ірі ғылыми жетістіктер қатарында мыналарды атауға болады:

• ғылыми айналымға орта және кейінгі қола, сондай-ақ ерте темір дәуірінің құмыра жасау кәсібінің технологиясы мен мәдени дәстүрлері туралы түбегейлі жаңа тарихи-мәдени ақпаратты енгізу;
• ат арбаларының таралуымен байланысты қола дәуіріндегі алакөл мәдениетінің ерте кезеңіндегі ескерткіштерін зерттеу;
• қола дәуіріндегі әйелдер киімін қалпына келтіру;
• қола дәуірінің соңындағы Беғазы-Дәндібай мәдениетінің ескерткіштерін зерттеу;
• қола дәуірі соңының мәдениетін ерте темір ғасырымен байланыстыратын ерекше, доңғал типті керамиканы бөліп көрсету. Мұндай ақпараттың заңдылығы Қазақстанның басқа өңірлерінде, сондай-ақ Ресейдің Алтай өлкесінде доңғал керамикасы бар ескерткіштердің ашылуымен расталды.

Іске асырылатын жобалар:

1. AP09259147 «Ортағасырдағы Сарыарқа көшпелі халқының мәдениеті (жерлеу және ғұрыптық кешендердің материалдары бойынша)»(2021-2023, ҚР БҒМ).

2.AP09260879 «Сарыарқаның қола дәуірінің некропольдарындағы жерлеу ғұрпы бойынша қоғамда әлеуметтік саралану маркерлерін анықтау және жүйелеу» (2021-2023, ҚР БҒМ).

3. «Талды тарихи-археологиялық паркінің Талды-1 қорымында археологиялық зерттеулер жүргізу» (2021, Қарағанды облысының мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының «Тарихи-мәдени мұраны сақтау орталығы» КММ).